Olaylar
- 1861 - Amerikan İç Savaşı: Virginia eyaletinin Richmond kenti, Amerika Konfedere Devletleri'nin (Güneylilerin) başkenti olarak ilan edildi.
- 1886 - Atlanta'lı kimyacı ve eczacı olan John S. Pemberton en ünlü içecek haline gelecek Coca-Colayı Georgia'da icat eder.
- 1898 - İnsan Hakları Kurumu'nun oluşması.
- 1902 - Martinik'te Pelée Yanardağı patladı: 30 bin kişi öldü.
- 1914 - Paramount Pictures film yapım ve dağıtım şirketi ABD'de kuruldu.
- 1945 - Alman General Von Keitel, Sovyet General Jukov'a teslim oldu. Avrupa'da savaşın bittiği bu güne Zafer Günü adı verildi.
- 1947 - Ulvi Cemal Erkin, Prag'da Çek Filarmoni Orkestrası'nı yönetti.
- 1949 - Almanya Federal Cumhuriyeti'nin ilanı.
- 1952 - Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü kuruldu.
- 1954 - Asya Futbol Federasyonu'nun oluşması.
- 1961 - Uluslararası Af Örgütü kuruldu.
- 1972 - Bülent Ecevit listesinin olağanüstü kongrede kazanması üzerine, İsmet İnönü, 33 yıl 4 ay 11 gün sonra CHP genel başkanlığından istifa etti.
- 1978 - Reinhold Messner ve Peter Habeler adlı iki dağcı ilk defa olarak Everest Dağı'na oksijen tüpleri olmaksızın tırmandılar.
- 1980 - Çiçek hastalığı'nın artık yeryüzünden kökünün kazınmış olduğu Dünya Sağlık Örgütü tarafından ilan edildi.
- 1984 - Sovyetler Birliği, Los Angeles Olimpiyat Oyunları'nı boykot edeceğini açıkladı.
- 1984 - Türk parlamenterlerin yetki belgeleri, Strazburg'daki Avrupa Konseyi Parlamenterler Asamblesi'nde onaylandı. 12 Eylül 1980'den beri Konsey Meclisi'nde temsil edilmeyen Türkiye ile Avrupa Konseyi ilişkileri yumuşama yoluna girdi.
- 1993 - Gökova Termik Santrali'ne karşı yaklaşık 3.000 kişi eylem yaptı.
- 2009 - TRT Türk kanalı yeniden açılış yaptı.
- 2010 - Bucaspor tarihinde ilk defa Süper Lig'e yükseldi.
Doğumlar
- 1668 - Alain Rene Lesage, Fransız yazar
- 1698 - Henry Baker, İngiliz doğa bilimci
- 1753 - Miguel Hidalgo, Meksikalı nasyonalist
- 1828 - Jean Henry Dunant, İsviçreli yazar ve iş adamı
- 1829 - Louis daha Gottschalk, ABD'li piyanist
- 1884 - Harry S. Truman, 33.ABD Başkanı
- 1895 - Edmund Wilson, ABD'li eleştirmen ve deneme yazarı
- 1906 - Roberto Rossellini, İtalyan yönetmen (ö. 1977)
- 1910 - Mary Lou Williams, Caz piyanisti ve bestekâr.
- 1914 - Romain Gary, Fransız yazar, film direktörü, savaş pilotu ve büyükelçi.
- 1920 - Sloan Wilson,ABD'li yazar
- 1926 - David Attenborough, İngiliz yönetmen
- 1937 - Thomas Pynchon, Romancı
- 1940 - Peter Benchley, İngiliz yazar
- 1946 - Candice Bergen, ABD'li oyuncu
- 1950 - Pierre de Meuron, İsviçreli mimar
- 1957 - Marie Myriam, Fransız şarkıcı
- 1964 - Päivi Alafrantti, Finlandiyalı atlet
- 1966 - Cláudio Taffarel, Brezilyalı futbolcu
- 1975 - Enrique Iglesias, İspanyol Şarkıcı,Aktör
- 1978 - Lucio, Brezilyalı futbolcu
- 1981 - Erdem Yener, Türk Rock sanatçısı
- 1990 - Anastasia Zueva, Rus yüzücü
Ölümler
- 1794 - Antoine Lavoisier, Fransız kimyager (giyotinle idam) (d. 1743)
- 1880 - Gustave Flaubert, Fransız yazar (d.1821)
- 1903 - Paul Gaugin, Fransız ressam (d. 1848)
- 1952 - William Fox, Avusturya asıllı ABD'li film yapımcısı (d. 1879)
- 1975 - Avery Brundage, ABD'li atlet (d. 1887)
- 1983 - John Fante, ABD'li yazar (d. 1909)
- 1987 - Elif Naci, Ressam ve müzeci (d. 1898)
- 1994 - George Peppard, ABD'li aktör (d. 1928)
- 1999 - Dirk Bogarde, İngiliz aktör (d. 1921)
Özel Günler
- Dünya Talesemi Günü
Yakın Plan > Talasemi Akdeniz Anemisi Nedir?
Akdeniz anemisi, Akdeniz kansızlığı ya da tıptaki adıyla Talasemi; Akdeniz ülkelerindeki ırklarda görülen, doğacak çocuğa anne-babasından ”Beta Talasemi” geninin kalıtımsal olarak geçen bir tür “kansızlık” hastalığıdır. Anemi (kansızlık) oluşmasına neden olan etmen, kanda alyuvarların yapısında yer alan “hemoglobin” molekülünün yapısındaki bozukluktur.
Hastalığın iki apayrı biçimi vardır: Talasemi Major ile Talasemi Minör.
Talasemi Minör (Akdeniz anemisi taşıyıcılığı)
Talasemi minör, major’a göre çok daha hafif izler. Bireylerdeki tek bulgu yalnızca kansızlıktır. Kişilerin tek yakınmaları halsizliktir. Üstelik, kimi hastalar evlenme işlemlerinde yapılan zorunlu kan incelemelerine dek hastalıklarını hiç bilmeyebilirler. Bu hastalarda yapılan incelemede, serum demir düzeyi olağan ya da artmıştır. En çok görülen kansızlık türü olan ve bu hastalıkla en çok karıştırılan Demir eksikliği anemisi’nde ise demir azalmıştır.
Tanı, “Hemoglobin Elektroforezi” ile konur. Bu hastalığın anlaşılmasında işe yarayan en önemli inceleme ölçütlarından biri olan HbA2 (kanda oksijenin taşınmasını sağlayan hemoglobin molekülünün küçük bir oranı) normal kişilerde %3,4 iken bu hastalıkta % 7 ye yükselmiştir; HbF ise küçük bir düzeyde (%2-6) artmıştır. T. Minor’ün asıl önemi bu hastalığın evli çiftin her iki bireyinde de olmasında ortaya çıkar; çocuğun %25 T. Major, yani hastalığın ağır ve ölümcül seyreden biçiminden olma olasılıği vardır.
Anne ve babadan yalnızca biri Akdeniz Anemisi taşıyıcısı (Talasemi Minör) ise doğacak çocuklarının taşıyıcı olma olasılığı % 50 dir. Talasemi major olma olasılıkları ise yoktur.
Talasemi Major (Cooley anemisi)
Talasemi Major hastalığın ağır izleyen biçimdir ve bir öbür adı da Cooley anemisidir.
Sağlıklı insanlarda iki alfa ve iki beta altbirimlerinden oluşan hemoglobin molekülünün aksine, Cooley anemisi olan hastada beta birimleri düzgün oluşamadığı için, sorunsuz oluşan alfa altbirimleri beta altbirimleri olmadan hücre içinde çöker, ve alyuvarların yaklaşık %90'ı daha olgunlaşmadan ilik içinde ölür. Buna etkisiz kan üretimi (inefektif hematopoez) denir.
Çoğunlukla bebek daha 6 aylıkken birdenbire başlayan ağır kansızlık sonucu kalp yetmezliği gelişir. Bunun olmaması için düzenli olarak sık sık kan nakli yapılmalıdır. Kan nakli yapılmazsa hasta birkaç yılda ölür. Kan nakli yetersiz yapılırsa, kan eksikliğini karşılamak için normalde kan yapımının gerçekleşmediği organlarda da (karaciğer, dalak, yassı kemikler (özellikle kafatası kemiklerinde)) ilik doku gelişmeye başlar ve bu kemiklerin kırılmalarına neden olup, aynı zamanda çocuğun yüz şeklinde belirgin değişikliklere yol açabilir. Kan yapımındaki tüm bu çabalara karşın, üretilen alyuvarların hemoglobinin yapısındaki bozukluk bu üretimi etkisiz kılar.
Yüz şeklinin değişmesi şu biçimdedir: Burun kökü çökük, alın ve elmacık kemikleri çıkıktır. Üst dişler öne fırlamıştır. Baş dört köşe şeklini alır. Dalak ve karaciğer büyür. Boy kısa kalır. Çocuk ergenlik çağına giremez. Kan nakilleriyle vücutta biriken aşırı demirin yol açtığı kalp sorunları (myokardit, kalp yetmezliği vs.) ileri yaşlarda çoğunlukla ölüm nedenidir. Hemoglobin elektroforezi incelemesinde; normal yetişkin insanlarda bulunmayan, ancak bu hastalıkta % 50-90 vakada görülen ve bir tür hemoglobin olan HbF’in kanda bulunması tanı koydurucudur.
Anne ile babanın ikisi de Akdeniz anemisi taşıyıcısı (Talasemi Minör) ise doğacak çocukların Talesemi Major olma olasılığı % 25, taşıyıcı olma olasılığı % 50 olacaktır. Ancak % 25 olasılıkla çocuk normal olacaktır.
Tedavisi
Tedavide kan nakillerinin yanı sıra nakledilen kan nedeniyle vücutta biriken fazla demirin idrarla atılımını sağlayan “Desferoksamin” ve “C vitamini” verilir. Aşırı büyümüş dalak ameliyatla alınır. Dalak ameliyatı öncesi pnömokok aşısı yapılır sonrasında da depo penisilin koruma tedavisi önerilir. Özellikle erken yaşta (henüz kan nakilleri fazlaca yapılmadan) kemik iliği nakli ile bu hastalar %70-80 tam olarak sağlıklarına kavuşabilmektedir.
Ülkemizin de bir Akdeniz ülkesi olması nedeniyle Türkiye toplumu olarak bu hastalığı taşıma riskimiz vardır. Tüm Türkiye nüfusunun yaklaşık % 2,1 i taşıyıcıdır. Bu oran Antalya, Antakya, Mersin gibi bölgelerde % 12 lere kadar çıkabilmektedir. Bunun için her çifte evlenmeden önce mecburi yapılan tahliller içinde Hemoglobin (Hemogram dahilinde) ve Hemoglobin Elektroforezi tahlilleri de yer alır.
